-
1 шарт сыну
облома́ться, перелома́ться с тре́ском ( вдруг)каты агач шарт сынар, черегәне кырык ел чыдар — (посл.) ≈≈ скрипу́чее де́рево до́лго стои́т (букв. твёрдое де́рево вдруг с тре́ском перело́мится, а гнило́е де́рево простои́т со́рок лет)
-
2 шарт
I сущ.1) усло́вие, угово́р, тре́бование чего или чьё-л.шарт буенча — по усло́вию, согла́сно усло́виям (угово́ру)
шарт кую — ста́вить усло́вие
(кемнең) шартына (шарты белән) килешү — согласи́ться на какое-л. усло́вие, согласи́ться с каким-л. усло́вием
договор шартлары белән килешмәү — не согласи́ться с усло́виями догово́ра
2) усло́вия (только мн. ч.), обстоя́тельстваяхшы шартлар — хоро́шие усло́вия
тормыш шартлары — усло́вия жи́зни
хезмәт шартларын яхшырту — улу́чшить усло́вия труда́
шартларның торышына карап — по обстоя́тельствам
башка шартларда — в други́х усло́виях
3) усло́вия (только мн. ч.), возмо́жности (способствующие чему-л.)эшләү өчен барлык шартлар тудырылган — со́зданы все усло́вия для рабо́ты
сынаулар үткәрергә шартлар булмау сәбәпле — по причи́не отсу́тствия усло́вий (возмо́жностей) для экспериме́нтов
4) усло́вие, осно́ва, предпосы́лка для чего-л.җиңүгә ирешүнең төп шартлары — гла́вные усло́вия успе́ха (побе́ды); гла́вные предпосы́лки успе́ха
кирәкле (уңайлы) шартлар булдыру (тудыру) — созда́ть необходи́мые предпосы́лки; благоприя́тствовать, соде́йствовать
5) спец. усло́вия (только мн. ч.); исхо́дные да́нные (положе́ния, лежа́щие в осно́ве чего-л.)мәсьәләнең шарты — усло́вия зада́чи
теореманың шарты — усло́вия теоре́мы
•- шарт җөмлә
- шарт теркәгече••шартын (шартына) җиткереп — как сле́дует, чин чи́ном
II подр.шартын(а) китереп — до́лжным о́бразом, как сле́дует
сильному резкому звуку, треску, вызванных ударом, выстрелом или издаваемых ломающимся, лопающимся, разрываемым предметом: трах, бах; бабах, паф- шарт итү••- шарт иттерепшарт сындыру — рискну́ть ( о решительном человеке); см. тж. шартлатып сындыру
- шарт сыну -
3 шарт итеп
= шарт иттереп1) с тре́скомшарт итеп сыну — облома́ться (перелома́ться) с тре́ском
2) си́льно, ре́зкошарт иттереп сугу — тра́хнуть, си́льно ударя́ть
3) скоропости́жно сконча́ться -
4 шарт-шорт
подр.повторяющемуся звуку, треску, вызванному ударом, выстрелом или издаваемому ломающимся, лопающимся предметомшарт-шорт сыну — обломи́ться с тре́ском
чатлы-ботлы карама булыр, шарт-шорт янган усак булыр — (посл.) вяз сукова́т, а оси́на гори́т с тре́ском (в смысле: ка́ждая вещь име́ет свои́ ка́чества, че́м-то отлича́ется)
- шарт-шорт килүшарт-шорт ату — стреля́ть беспреста́нно; стреля́ть бах-баба́х
- шарт та шорт
См. также в других словарях:
шарт — I. и. 1. Нин. б. эшнең булу булмавын тәэмин итә торган хәл, мөмкинлек 2. Яшәүнең, тормышның, тирәлекнең билгеле бер торышы, хәле тыныч шартларда 3. Рәсми килешү яки алдан сөйләшү буенча үтәлергә мәҗбүри дип куелган төп таләп ике ел укып кайтуны… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
шартлау — 1. Шарт итү тавышы чыгару, шарт итү 2. Шартлатылу, шартлатудан җимерелү 3. Шартлау көченнән челпәрәмә килеп ваклану, төрле якка сибелү (бомба, снаряд һ. б.). Ату коралыннан пуля чыгып киткән вакытта туган тавышка карата: ату 4. Ярылу, чатнап… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге